De toegevoegde waarde van testen: meer dan alleen foutdetectie

Testen is een essentieel onderdeel van IT-implementaties. Het helpt niet alleen om fouten vroegtijdig te signaleren, maar biedt ook waardevolle inzichten in de werking van bedrijfsprocessen in combinatie met de software die daar een dienende rol in gaat spelen. Door te testen, raken gebruikers al bekend met het nieuwe systeem; iets dat de op handen zijnde verandering ten goede komt.

Een testmanager begeleidt dit bedrijfsbrede verandertraject en minimaliseert problemen en fouten voorafgaand aan de livegang. Of dit nu een ERP-, CRM- of POS-systeem is, het einddoel blijft een soepele overgang naar een vernieuwde versie van het IT-landschap.

Judith de Koning, testmanager bij Agerion IT: ‘Testen geeft de organisatie vertrouwen in de gekozen oplossing. We doorlopen zo’n breed scala aan scenario’s, dat we op een zeer solide IT-oplossing afstomen. Test je vooraf niet, dan laat je je organisatie blind springen in een nieuwe werkomgeving. Een ongeteste omgeving live zetten ondermijnt een organisatie vaak vele malen harder in de dagelijkse operatie dan het testtraject dat wij vooraf (in een veilige testomgeving) doorlopen.’

Men begint met het vaststellen van een teststrategie, tezamen met een planning. Daar wordt het betrokken team in meegenomen, aangezien een IT-implementatie vaak alle lagen van de organisatie raakt. Judith: ‘Communicatie is een belangrijk deel van onze rol. We schakelen met de teamleden, stuurgroep en projectmanagement, de implementatiepartners en de leveranciers.’

Zodra de rode lijn staat, worden er testscenario’s opgesteld en gevalideerd en testtools ingericht. De uitvoering ligt daarna bij een team testers of de testautomatisering die we inzetten.

Testautomatisering?

Binnen het testmanagement onderscheiden we een drietal rollen, waar in toenemende mate ook een vierde rol voor testautomatisering is weggelegd:

1. Testmanager: verantwoordelijk voor het testplan, het coördineren van testactiviteiten en het bewaken van de voortgang. Heeft een overkoepelende rol richting de klant, de implementatiepartner en de leveranciers.
2. Testcoördinator: houdt zich bezig met de begeleiding van functionele en integratie testwerkzaamheden.
3. Tester: houdt zich bezig met het begeleiden van key users en het daadwerkelijk uitvoeren van de tests volgens het testplan.
4. Testautomatisering: het gebruik van software om de uitvoering van tests te automatiseren en beheren.

Ruhi: ‘Testen is een team effort. Natuurlijk kost het tijd om testcases te schrijven en grondig te testen. Naast bovenstaande rollen zijn subject matter experts vanuit de organisatie nodig. Door deze gebruikers al vroegtijdig te betrekken landt de implementatie veel zachter in een organisatie. Ze spreken, instrueren en raadplegen collega’s – het gaat leven in het bedrijf voordat het er is. Door dit als testmanager goed te begeleiden is het draagvlak groter en verklein je het risicoprofiel ook op dit vlak van een implementatie. Onvoldoende betrokkenheid, weerstand en onvoldoende training zijn naast technische problemen en integratie-uitdagingen nu eenmaal de grootste risico’s bij bijvoorbeeld een ERP-implementatie.’

Is testen noodzakelijk bij een ERP-implementatie?
Het draaien van een implementatie zonder diepgaand testen is desondanks mogelijk. Het risicoprofiel van de implementatie gaat daarmee omhoog en dat kan een bewuste keuze zijn. Deze keuze maken vanuit een kostenbesparend oogpunt houdt echter vaak slecht stand. Een systeem kan uitvoerig worden beschreven, maar dit betekent nog niet dat het daadwerkelijk aan de wensen en verwachtingen van de gebruikers voldoet en optimaal functioneert op vereiste omgevingen, hardware of integreert met systemen van derden. Vroeg in het proces starten met testen verbetert de kwaliteit van uw implementatie en verkleint het risico op verstoring van bedrijfsprocessen na een Go Live, door de uiteindelijk optimale inzet van een nieuwe IT-omgeving. Zoals het Amerikaanse National Institute of Standards and Technology (NIST) al onderzocht: defecten kosten in latere stadia van de software development life cycle (SDLC) dan ook significant meer.

De bouwstenen van testen

Ruhi: ‘Je kunt testen eigenlijk zien als bouwstenen. Eenvoudige tests bouwen op elkaar voort tot uiteindelijk complexere testscenario’s. We beginnen met het eenvoudige blok van unittesten en bouwen op naar complexe integratietesten. Dat is iets wat de ‘reguliere gebruiker’ vaak over het hoofd ziet. Daar kan het theoretisch allemaal goed lijken te gaan, maar hamvraag blijft: wat doet het in de realiteit? De pitstop die wij op een veilige manier creëren met testen wordt initieel logischerwijs gevoeld als een ‘extra investering’, al zal deze zich altijd omzetten in een onderbouwd succes. Iets wat bij een implementatie zonder strategische testaanpak helaas onrealistisch is.’

No more bugs

Zijn er dan echt helemaal geen hobbels meer te nemen? Judith: ‘Hobbels zullen er altijd zijn. De 90-95% die wij voorafgaand aan livegang uitschakelen besparen hoofdpijn en de resterende bugs lossen we in ons hypercare traject op. Dan zijn onze testmanagers al zo verweven met de organisatie en het IT-speelveld dat we vaak aan een aantal weken hypercare meer dan voldoende hebben.’